Hammerklavier – nowa książka Yasminy Rezy już w Polsce
Hammerklavier, Francuzki Yasminy Rezy, to zbiór intymnych,autobiograficznych opowiadań o miłości, dzieciństwie i przemijaniu. Zaduma nad życiem przeplata się tutaj z humorem. Nostalgia i czułość dla ludzi łączą się z autoironią i przełamywaniem rozmaitych tabu. Opowiadania ukazały się właśnie w Polsce, po kilkunastu latach od ich francuskiej premiery, nakładem Wydawnictwa Nisza.
Hammerklavier to uchwycone w krótkich formach literackich życie składające się z chwil, umykających często doświadczeń, wpisanych w codzienność przeżyć. Nie ma tu zbędnych słów,
a te które są, opowiadają historie pełne emocjonalnej przestrzeni i wnikliwych obserwacji. Autorka snuje swoje opowieści z lekkością, czując jednocześnie wagę ostateczności, której świadomość jednak nie przytłacza, a pozwala smakować życie w często oryginalny i zaskakujący sposób.
Yasmina Reza jest francuską pisarką i aktorką. Jej sztuki znane są na całym świecie. Powieści i opowiadania przełożono na ponad 30 jezyków. Polskie teatry wielokrotnie wystawiały Sztukę i Boga mordu, na podstawie którego Roman Polański w 2011 r. nakręcił słynną Rzeź. Książka o Nicolasie Sarkozym ukazała się w Polsce w 2008 r. pt. Świt, wieczór lub noc.
Obie wydane po polsku książki Yasminy Rezy przełożył Andrzej Krzywicki, syn "gorszycielki" Ireny Krzywickiej, wnuk Ludwika Krzywickiego. Hammerklavier zajął się z własnej inicjatywy, żeby wesprzeć małe,niezależne wydawnictwo i dobrze wykorzystać czas na emeryturze. Krzywicki był emerytowanym profesorem fizyki teoretycznej, autorem ponad 120 prac naukowych z dziedziny fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej, a także zastosowań fizyki w biologii i genetyce. Od 1964 roku mieszkał we Francji. Kilka lat temu wydał wspomnienia pt. Diabelski młyn. Umarł nagle 2 czerwca.
***
Nie mogę czekać, nie mogę czekać rozsądnie. Nie mogę paść na kolana przed czasem. Nie chcę. Cokolwiek zrobię, przeminę, nie będę spokojnie czekać na tę chwilę. Nie chcę spokoju. Nie jestem na niego gotowa. Jestem w wieku wojny i chcę losu wojownika. Niepotrzebny mi jest spokój, cierpliwość, ta łagodna agonia. [...] Jestem gotowa całkowicie się zużyć, jeśli się przydam. Jeśli mój błysk choćby jeden jedyny raz rozjaśni niebo w czasie bitwy.
Yasmina Reza, Hammerklavier
***
Yasmina Reza w sposób serdeczny, czuły, ale bez nachalnej egzaltacji i z humorem, za który tak bardzo jest ceniona, wspomina tych, których kochała, a którzy odeszli. To wielka sztuka umieć pisać w sposób tak pogodny i wyważony o sprawach ostatecznych, jak robi to Reza. Jej opowiadania to afirmacja życia ze wszystkimi jego odcieniami. Najwspanialej pisze o zmarłym ojcu. Przypomina fragmenty ich wspólnych rozmów, zamyśla się nad snami, w których nieoczekiwanie się pojawił, uśmiecha się do chwil, gdy sam z siebie żartował. Podziwia jego dystans do swojego chorego i starego ciała. Ojciec nadal obecny jest w życiu autorki. Pisze o nim w czasie teraźniejszym.
Beata Rudzińska
fragment recenzji pt. Yasmina Reza- Hammerklavier