Pks-em do Brzozowa - Katarzyna Tercha-Frankiewicz

Autor recenzji: Krzysztof Graboń

Pragnienie stawiania pytań o miłość

Poetyckie rozważania o człowieczeństwie zdominowały tom Katarzyny Terchy-Frankiewicz o symbolicznym, ale wymownym tytule: Pks-em do Brzozowa. Istnienie ludzkie jest kruche, niejednokrotnie przesycone cierpieniem, z którym trudno się pogodzić, ale poetka za pośrednictwem swojej twórczości nie tylko analizuje, ale udziela wsparcia. Miejsce środowiska lokalnego w jej poezji jest umowne i poniekąd jest nazwą miejscowości, którą znajdziemy na mapie. Skojarzenia w tej poezji będą różnorakie, a dla każdego czytelnika będą one pouczające niczym sentencja filozoficzna.

Podmiot liryczny w swojej wypowiedzi jest stanowczym indywidualistą. Przechodzi od planu do konkretnego działania, często realizując nieswoje zaplanowane zadania i poświęcając się dla kogoś innego. Takie działanie wynika z miłości. Swoją wypowiedź podsumowuje w znaczący i poniekąd prowokujący sposób do pewnej refleksji:

nie mam nikogo

kogo mogłabym kochać

bez lęku

- oto miłość

rozerwanej pajęczyny

[ Fr. wiersza rozpoczynającego się od słów: Mam odwagę by realizować s. 25 ]

Rozważania będą odnosiły się do spraw dotyczących zagadnienia miłości drugiego człowieka, o której mówił w swojej poezji ks. Jan Twardowski. Podmiot liryczny w poezji Katarzyny Terchy- Frankiewicz uzupełnia te poetyckie rozważania; stawiając przy okazji jednoznaczne pytania – dlaczego, czy można dzielić uczucie miłości bez martwienia się o kogoś, kto jest bliski podmiotowi lirycznemu.

Poszukiwanie mądrości to również umiejętność stawiania pytań i szukanie na nie jednoznacznych i prawdziwych odpowiedzi. Podmiot liryczny pragnie się odnaleźć w świecie, ponieważ media informują o cierpieniu wyrządzanym przez drugiego człowieka. Wie, że jednostka ludzka musi dokonać wewnętrznej przemiany, zanim będzie za późno, ponieważ ona ma wielką moc:

potrafi przekształcić kamień

on mięknie w dłoniach

jak plastelina...

[ Fr. wiersza rozpoczynającego się od słów: kiedy sekunda staje się s.16]

W dalszej części podmiot liryczny podejmuje próbę określenia własnej tożsamości w świecie zanikania najważniejszych etycznych wartości na rzecz materialnych.

Zaufanie jest bardzo istotne w komunikacji międzyludzkiej. Co zrobić, kiedy zostaje ono zniszczone z powodu ludzkich słabości. Podmiot liryczny pragnie to uczynić, lecz jego działanie w tym kierunku jest niepewne. Istotna jest jego reakcja:

chcę ci uwierzyć

a jednak ciągle

słowa pokrywam milczeniem...

Czy rozpoznasz je?

[ Fr. wiersza rozpoczynającego się od słów: Chcę uwierzyć że twój dzień s.40]

Tym sposobem poznaje czynniki psychologiczne drugiego człowieka poprzez odzyskanie jego zatraconej wrażliwości. Bardzo wymowna jest cisza mogąca otworzyć zatwardziałe ludzkie serca, ponieważ tutaj znajduje się werbalny komunikat, a każda chwila niezależnie, ile będzie trwała, jest bardzo ważna i wyjątkowa.

Podmiot liryczny gwałtownie potrząsa człowiekiem, aby ujrzał konsekwencje swoich działań, w wyniku których szuka pomocy. Najistotniejszą rzeczą w prawdziwej miłości jest przebaczenie. Rozważania ludzkie na podejmowane tematy są sztuczne. Podmiot liryczny wyjaśnia ten stan następująco:

pogoń utrudnia ci bycie

zostaje

tylko posiadanie

[ Fr. wiersza pt. I do czego? s.53]

Kultura pośpiechu powoduje, że człowiek traci swoją wrażliwość na otaczającą go rzeczywistość. Podmiot liryczny swoimi możliwościami przeciwstawia się temu zjawisku.

Podmiot liryczny dokonując autorefleksji własnego Ja, zapowiada, że zrobi wszystko, aby nie zostać zapomniany. Mówi:

odbijam się od ścian wytrzymałości

rosnąc i malejąc

jednocześnie

[ Fr. wiersza rozpoczynającego się od słów: Zniecierpliwiona Twoim milczeniem. s.69]

Poszukuje bratniej osoby, z którą będzie mógł spędzać wiele czasu. Najgorsze, co może spotkać podmiot liryczny jest porzucenie, które jest od niego niezależne; pozostawiając tym sposobem traumę na cały przebieg istnienia.

Człowiek jest pochłonięty swoimi działaniami służącymi rozwojowi kariery. Zapomina co jest ważne.  Zadaniem poety jest o tym mówić i wyjaśniać współczesne epizody ludzkiego istnienia zanikające z każdą chwilą. Podkreśla, że człowiek jest bardzo wyjątkową istotą.

Wątek człowieczeństwa w tomiku Katarzyny Terchy - Frankiewicz jest bardzo istotny w refleksji dotyczącej ludzkiego istnienia. Ukazuje delikatność i kruchość ludzkiego życia, które jest zdominowane nieustanną walką o dobra materialne. Brzozowska poetka nie boi się pytać - czy tylko one się liczą? Udowadnia, że nie, że jest coś więcej nie poprzez filozoficzno – dydaktyczny aspekt, ale poprzez twardą analizę. Poezja nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie jak żyć i nie należy tego oczekiwać jak, np. w instrukcji obsługi najnowszego urządzenia, tylko wskazuje jak przewodnik drogę, którą należy podążać.

-----------------------------------------------------------------

Katarzyna Tercha-Frankiewicz Pksem do Brzozowa wyd. Armagraf Krosno 2017.