Pomarańczowe jezioro - Alicja M. Kubiak

Autor recenzji: Zbigniew Masternak

Recenzja zbioru miniatur literackich „Pomarańczowe jezioro” Alicji M. Kubiak

Pomarańczowe jezioro to niecodzienna książka — wymyka się łatwym kategoryzacjom, balansując między poetycką prozą a filozoficzną impresją. Alicja M. Kubiak, znana już z wcześniejszych publikacji, takich jak Za szklanymi drzwiami, prezentuje w tym zbiorze ponad sto krótkich tekstów, które łączy duchowość, kontemplacja i zamiłowanie do subtelnych obserwacji. To pozycja nie dla tych, którzy szukają wartkiej akcji czy linearnej narracji — to literatura dla uważnych i wrażliwych.

Miniatury literackie zebrane w tomie mają różną długość i tonację. Niektóre są zaledwie kilkuzdaniowe, inne przybierają formę mikro-opowiadań czy metaforycznych przypowieści. Mimo swojej zwięzłości, każda z nich niesie w sobie głębię — jakby autorka zamknęła całe opowieści w jednej myśli, jednym obrazie, jednym metaforycznym ujęciu. Taka forma zmusza do zatrzymania się, do uważnego czytania i wielokrotnego powracania.

Nie sposób nie zauważyć, że ta struktura przypomina nieco haiku — nie w sensie formalnym, lecz w duchu: skupienie na chwili, symbolice natury, wyciszeniu. Kubiak tworzy własny język ciszy i skupienia.

Co znajdziemy w Pomarańczowym jeziorze? To świat, który przechodzi przez filtr wrażliwości autorki. Często pojawiają się tu motywy przyrody: jeziora, lasy, wiatr, światło. Natura nie jest tylko tłem — jest bohaterką, zwierciadłem duszy, miejscem duchowej obecności.

„Zeskrobuję łuskę ze smoczej skóry, którą zdjęłam z wypatroszonego zezwłoka. Każda część się przyda – na tarczę, zbroję oraz rosół i potrawkę. Jeśli przyjdą goście, dodam chorego nietoperza do wrzątku. To ich oduczy nieprzemyślanych pomysłów”. (…), „Zwykły dzień”.

Silnym motywem są sny i obrazy z pogranicza jawy i snu. Oniryczne, niekiedy wręcz baśniowe wizje mają charakter niemal mistyczny. Są też odniesienia do słowiańskich mitów, do ludowych symboli — co dodaje zbiorowi lokalnego kolorytu i czyni go wyjątkowym na tle współczesnej prozy refleksyjnej.

Jednocześnie Kubiak nie unika tematów egzystencjalnych: samotności, przemijania, sensu istnienia. Jednak nie robi tego patetycznie — jej teksty nie są nachalne, nie narzucają interpretacji, raczej stawiają pytania i zapraszają do własnych przemyśleń.

„Stał pod sklepem i z uśmiechem witał każdego klienta. Znał wszystkich z racji pełnionej funkcji stójkowego pod każdym spożywczakiem. Był zarośnięty, nie tylko włosem, ale też brudem wynikającym z amnezji”. (…), „Samotny człowiek”.

Styl autorki to jeden z największych atutów książki. Jest niezwykle wyważony, poetycki, pełen metafor i zaskakujących porównań. A przy tym — nigdy przesadny. Język jest czysty, lekko szeptany, niemal ascetyczny. Zdania są krótkie, rytmiczne, niemal medytacyjne. To literatura, którą się nie tylko czyta, ale wręcz czuje — gdzie każde słowo ma swój ciężar i dźwięk.

„Chodzę na palcach, by nie przepłoszyć twoich myśli. Nie pytam o nie, same w końcu przyjdą do mnie i opowiedzą niesamowite historie, w których zakocham się bez opamiętania” (…), „Lodowa góra”.

W wielu fragmentach można odnieść wrażenie, że obcujemy z prozą nasyconą liryką, z poezją przemyconą w opowiadaniu. To świadome działanie — autorka posługuje się słowem jak malarka pędzlem, stawiając delikatne, ale sugestywne pociągnięcia.

Nie jest to książka dla każdego — i nie powinna być. Czytelnik, który szuka szybkiej fabuły czy sensacyjnych zwrotów akcji, może poczuć się zdezorientowany. Pomarańczowe jezioro to książka do powolnego czytania, do sięgania po jeden tekst dziennie, może przed snem, może o świcie. To książka do noszenia przy sobie — nie po to, by „pochłaniać”, ale by pozwalać jej działać. Jak woda w jeziorze — ma falować w środku, czasem delikatnie, czasem burzliwie.

To pozycja idealna dla osób, które szukają w literaturze kontemplacji, duchowości, spokoju. Dla tych, którzy cenią słowo nie jako narzędzie akcji, lecz jako źródło sensu.

Pomarańczowe jezioro Alicji M. Kubiak to literacka medytacja — cicha, piękna, refleksyjna. To zbiór, który wymaga uważności, ale odwdzięcza się emocjonalną i intelektualną głębią. W dobie pośpiechu i chaosu — ta książka jest jak chwila ciszy nad wodą. I jak sama natura — nie mówi wprost, ale wszystko opowiada.

 ---------------------------------------------------------------------------------------

Alicja Kubiak, Pomarańczowe jezioro,  Wydawnictwo: Ridero IT Publishing, Kraków 2024.