"My obudzimy się inni" - Ija Kiwa o wojnie, głodzie i nieobecności
Ija Kiwa, Dawid Jung, Jarek Mixer Mikołajczyk, BPMG, 29.10.2025 fot. I. Kosmala
Spotkanie autorskie z Iją Kiwą, cenioną ukraińską poetką, tłumaczką i dziennikarką pochodzącą z Doniecka, było głęboko poruszającym wydarzeniem, poświęconym przede wszystkim tematyce traumy wojennej, utraty i poszukiwania nadziei w najciemniejszych czasach. Poetka, której twórczość (m.in. zbiór wierszy Wędrowny ptak wojny) koncentruje się na doświadczeniach wojny rosyjsko-ukraińskiej rozpoczętej w 2014 roku i eskalowanej w 2022, dała świadectwo zmaganiom mieszkańców wschodniej Ukrainy.
Ija Kiwa z reporterską precyzją i poetycką wrażliwością opowiadała o stracie i przymusowej tułaczce. Jej wiersze stanowią próbę znalezienia języka na opisanie niewysłowionego cierpienia, bezdomności i wściekłości, która jednak potrafi przekuć się w siłę do oporu i codziennego życia.
W kontekście rosyjskiej agresji i historycznych zbrodni na narodzie ukraińskim, poetka przywołała temat Hołodomoru. Podkreślała, jak historyczne doświadczenia ludobójstwa, w tym traumy Wielkiego Głodu, rezonują z obecnymi wydarzeniami, stanowiąc część długiej historii cierpienia i oporu Ukraińców.
Kiwa, urodzona w Doniecku, poświęciła szczególną uwagę zanikającym wspólnotom w jej rodzinnym regionie. Mówiła o dramatycznej sytuacji Żydów – mniejszości, która niegdyś tworzyła tkankę kulturową Doniecka. Ta utrata jest kolejnym wymiarem wojennego spustoszenia – zniszczeniem nie tylko infrastruktury, ale i wielokulturowej tożsamości.
Głównym wątkiem spotkania prowadzonego przez Dawida Junga i Jarka Mixera Mikołajczyka była rola poezji w czasach wojny. Kiwa, wyróżniona m.in. Nagrodą Timpul din România "za opór poprzez poezję", podkreślała, że słowo jest dla niej sposobem na postawienie tamy przemocy, na pamięć o ofiarach (jak Wiktoria Amelina) i na budowanie mostów międzyludzkich.
Poetka podczas spotkania skupiła się w pełni na kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej oraz ukraińskiej historii i traumie. Nie poruszyła tematu konfliktu z Palestyną, koncentrując się na świadectwie własnego narodu i regionu dotkniętego bezpośrednią inwazją. Tymczasem w dniu spotkania (29.10.2025) Izrael wznowił intensywne naloty na Strefę Gazy. Według oficjalnych doniesień, bombardowania te spowodowały śmierć ponad stu osób w ciągu jednej doby. Być może zabrakło czasu, aby o tym porozmawiać.
Spotkanie to stanowiło ciekawą refleksję nad ludzką odpornością i potrzebą nadziei, która przebija się nawet w opisach największej utraty. Głębokie pytania prowadzących otwierały ukraińską poetkę na liczne przemyślenia i zachęcały do dłuższych i szczerych odpowiedzi.
Ostatnim, a zarazem niezwykle symbolicznym punktem spotkania było wręczenie bohaterce wydarzenia Nagrody im. Ferdynanda Ossendowskiego. Nagrodę, w postaci statuetki i dyplomu, przekazali redaktorzy naczelni – Dawid Jung (Zeszyty Poetyckie) oraz Jarek “Mixer” Mikołajczyk (Popcentrala).
Irmina Kosmala
Od lewej: Maria Czarnecka, Ija Kiwa, Dawid Jung, Jarek Mixer Mikołajczyk
Ija Kiwa otrzymuje z rąk wielkopolskich redaktorów nagrodę im. Ferdynanda Ossendowskiego
