Spotkanie z Irminą Kosmalą – czyli krótki przewodnik po najnowszej literaturze Gniezna
Na zdjęciu od lewej: Dawid Jung, Irmina Kosmala (fot. Władysław Nielipiński)
Można powiedzieć, że wszystko zaczęło się jak zwykle, czyli od ogłoszenia na fb Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna: Przypominamy o dzisiejszym spotkaniu z cyklu „Zbliżenia”. W Czytelni Biblioteki Głównej o godzinie 17:00 będziecie mieć okazję do rozmowy z Irminą Kosmalą. Spotkanie odbędzie się wokół jej najnowszej publikacji: „Itinerarium, czyli przewodnik z lektur dla podróżnych”. Rozmowę poprowadzi Dawid Jung – wydawca i redaktor naczelny Zeszytów Poetyckich. Wstęp wolny!
I stało się! Oto 15 grudnia 2023 roku, o godzinie 17, Czytelnia przy ul. Mieszka I zapełniła się publicznością. Byli znajomi i przyjaciele płci obojga głównej bohaterki, była jej najbliższa rodzina – z rodzicami, mężem, siostrą i małym siostrzeńcem włącznie, byli przedstawiciele dawnej Kuźni Literackiej (a dzisiaj jej ostatnie podpory – Agnieszka Lange i Marek Jabłoński), byli przedstawiciele mojego pokolenia (np. Marzena Szczerkowska i Andrzej Malicki) oraz piszący autorzy z pokolenia Irminy (np. Iza Budzyńska, Rafał Wichniewicz, Michał Kubacki i Aleksander Olo Karwowski), byli wreszcie przedstawiciele Zarządu Wielkopolskiego Oddziału SPP z Igorem Frenderem Wojciechowskim (który przyjechał z Poznania), Dawidem Jungiem i piszącym te słowa, był wreszcie Piotr Wiśniewski, dyrektor Biblioteki, który na koniec obdarował Irminę pięknym bukietem kwiatów.
Ta odsłona „Zbliżeń” miała – zgodnie z tradycją i programowymi założeniami – po raz kolejny ukazać gnieźnieńskiej Publiczności osobę niezwykle twórczą, aktywną w sferze kultury i literatury, której obecność na scenie artystycznej Gniezna rozpoczęła się wraz z pierwszym festiwalem literackim SŁOWO-TOK oraz „Antologią Poetów Gnieźnieńskich” z roku 2009, będącą pokłosiem tegoż festiwalu. Przypomnijmy więc nazwiska uczestników tamtego zdarzenia i wydanej wtedy antologii: Tomasz Rzepa, Krzysztof Kuczkowski, Krzysztof Szymoniak, Jerzy Kałwak. Dawid Jung, Daniela Zybalanka-Jaśko, Bogumiła Antkowiak-Mans, Maciej Krzyżan Dariusz malach, Sławomir Kuczkowski, Anna Piskurz. Irmina Kosmala przewodziła tej grupie poetek i poetów, prezentowała ich w przestrzeni publicznej Gniezna, była wreszcie współautorką „Posłowia” zamieszczonego w Antologii. Klamrą spinającą minione lata – między rokiem 2009 a grudniem 2023 – były publikacje książkowe Irminy Kosmali oraz kolejna antologia, tym razem dwujęzyczna (polsko-ukraińska), w której bohaterka wieczoru wystąpiła obok Dawida J. i Krzysztofa Sz. jako samodzielna autorka tekstu poetyckiego, autorka z Gniezna. Chodzi o antologię „Kto wam pozwolił tak pięknie żyć…” zredagowaną i wydaną przez Dawida Junga w ramach współpracy „Zeszytów Poetyckich” i Wielkopolskiego Oddziału SPP.
Dlaczego o tym wszystkim wspominam? Powód jest prosty: niszowe w zasadzie zdarzenie literacko-towarzyskie (z udziałem licznego grona osób, które się wzajemnie z różnych powodów lubią, szanują i cenią) przemieniło się dzięki żywiołowości Irminy i dociekliwości Dawida w krótki przewodnik po najnowszej literaturze Gniezna. Rzecz nie tylko w tym, że na stoliku rozdzielającym Irminę i Dawida znalazły się prawie wszystkie książki gnieźnieńskich Autorów/Autorek, jakie ostatnio trafiły w ręce czytelników, ale przede wszystkim w tym, że Irmina mówiąc o sobie i swojej drodze do literatury, mówiła także o tych wszystkich, którzy ją w przeszłości inspirowali, wspierali, uczyli literackiego rzemiosła, wskazując tym samym kierunek w jakimi należy podążać, aby stać się samodzielną, samoświadomą swych celów i swojego warsztatu poetką, pisarką, recenzentką czy wreszcie krytyczką literacką. Z tego wszystkiego na oczach publiczności powstała mapa zdarzeń i nazwisk będących tym, co historycy literatury nazywają środowiskiem literackim jakiegoś punktu na mapie (miasta, regionu – w tym wypadku sprawa dotyczy Gniezna) istniejącego w danym czasie i danych okolicznościach społeczno-politycznych.
Takie środowisko może być postrzegane albo jako grupa pokoleniowa, także jako grupa złączona konkretnym manifestem literacko-artystycznym, albo jako zbiorowość indywidualnych bytów artystycznych i literackich (od najstarszych do najmłodszych), które łączy wyłącznie wspólnota miejsca i czasu oraz fakt, że się cenią, lubią i szanują, a gdy trzeba – także na różne sposoby wspierają merytorycznie i towarzysko. Być może tak właśnie stało się i tym razem, bo oto w pełnym świetle, w konkretnym miejscu i czasie (Czytelnia, 15 grudnia) na miejsce pokolenia odchodzącego (wymiana pokoleń literackich jest normalną koleją rzeczy) wkracza młodsze pokolenie – sprawne literacko i świadome swych celów (Irmina K., Dawid J., Agnieszka A., Rafał W., Aleksander K., Iza B.), które śmiało patrzy w przyszłość i bez kompleksów rusza w drogę poza rogatki Gniezna, np. w kierunku Poznania, czy innych dużych ośrodków miejskich.
Reasumując – warto stwierdzić, że piątkowy wieczór w Czytelni był ze wszech miar udany, a nasza ulubiona Biblioteka Publiczna jak zwykle nie zawiodła – udostępniając miejsce i stwarzając odpowiedni klimat spotkania. Wyrażam co prawda prywatną tylko opinię (jako obserwator i uczestnik), że wieczór był udany, ale śmiem twierdzić, że był także satysfakcjonujący dla Irminy Kosmali, dla jej najbliższych oraz dla szerokiego grona przyjaciół i znajomych, którzy osobiście pofatygowali się tego dnia do Czytelni.
Krzysztof Szymoniak
fot. Władysław Nielipiński
fot. Igor Frender