Cztery miłości - C.S. Lewis
Autorka recenzji: Lou Salome
O różnych rodzajach uczuć tarmoszących naszą duszę
Zajrzałam do tej książki po przeczytaniu O sztuce miłości Ericha Fromma. Obie książki skupiają się na ukazaniu uczuciowości z różnych perspektyw. Lewis opisuje miłość w bardziej ogólny, empiryczny i dosłowny sposób. Fromm z kolei czyni to bardziej pragmatycznie, dzieląc miłość na różne składniki psychologii. W warstwie emocjonalnej, co ciekawe, wyróżnia: wiarę, aktywność, odwagę, koncentrację, wdzięczność, troskę, szacunek, odpowiedzialność, wiedzę, troskę, dyscyplinę, cierpliwość i tak dalej.
Według Lewisa nasze miłości definiuje się „od dołu” - poprzez przyjemności. Zasięg naszych przyjemności jest zapowiedzią jakości naszej miłości. Istnieją dwie podstawowe formy miłości: docenianie miłości (podobieństwo) pozwala nam podziwiać dobro innych, obraz Boga w nich. Ale to nie jest pełna miłość. Zamiast tego potrzeba miłości (napędzana życiowym doświadczeniem) prowadzi do zbliżenia się do innych i do Boga. Samo życie Boże jest nie tylko podobieństwem, ale życiem Bożym realizowanym zgodnie z ludzkimi wymaganiami, tak jak żył nim Chrystus. Dzieje się to poprzez zbliżenie się do Boga poprzez naszą wolę.
Ponadto według Lewisa miłość powinna opierać się zawsze na zasadach moralnych. Zasady moralne, takie jak wierność lub wdzięczność, utrzymywałyby związek. Lewis potępia wiele ekscesów dzisiejszego społeczeństwa: zniekształcenie języka dla indoktrynacji, pogaństwo (miłość do natury), nacjonalizm (patriotyzm).
Towarzystwo jest matrycą przyjaźni. Musisz zdecydować się na wspólne hobby lub krzyż, który ustępuje miejsca wzajemnemu podziwowi. Małe kręgi przyjaciół zmieniły świat. Musimy odrzucić myśl, że wybieramy przyjaciół. Przyjaźnie nie są wybierane, Bóg „służy nam stołem”. Chrystus powiedział: „Ja was wybrałem” (J 15,9-17)
Lewis wyjaśnia, dlaczego zakochanie się nie trwa tak samo cały czas. Nasze ego wraca z czasem i musimy dążyć do tego, by go poskromić. Mąż musi poświęcić się dla swojej żony. Potrzeba pokory, miłości oraz łaski Bożej.
Naturalna miłość nie trwa długo również z tego powodu, że nie dotrzymuje obietnic lub jest skierowana ku złu. Kochać to cierpieć. Bezpieczeństwo nigdy nie jest możliwe. Jedyną alternatywą jest trumna samolubstwa. Nie powinniśmy kalkulować, aby uniknąć cierpienia lub starać się zadbać o własne szczęście. Fromm wyraża ten pomysł innymi słowy:
Kto kładzie nacisk na bezpieczeństwo i spokój jako podstawowe warunki życia, nie może mieć wiary; kto jest zamknięty w systemie obronnym, gdzie odległość i posiadanie są środkami zapewniającymi bezpieczeństwo, staje się więźniem.
-Cierpienie według Fromma-
Książkę polecam każdemu, kto pragnie uzmysłowić sobie, z którym z rodzajów miłości się najbardziej zrósł, a do którego pragnie wciąż dotrzeć.
------------------------------------------------------------------------------------
C.S. Lewis, Cztery miłości, przeł. Piotr Szymczak, Warszawa 1990.